بررسی تطبیقی ویژگی های جمعیتی- اقتصادی مهاجران شهر به روستا با کلان شهری در ایران

طی چندین دهه گذشته، مهاجرت به کلان شهرها ازجمله تهران مهمترین ویژگی جریان مهاجرتی در ایران بوده است. ازجانب دیگر، در دهه اخیر بر درصد مهاجرت­های شهر به روستا بیش از پیش افزوده شده است. جهت تحلیل بهتر وضعیت مهاجران معکوس و کلان شهری، با تحلیل ثانویه داده­های دو درصد سرشماری 1390 مهاجران این دو جریان مهاجرتی در ویژگی­های جمعیتی و اقتصادی مورد مطالعه مقایسه­ای قرار گرفته­اند. با تأکید بر نظریه­های حوزه مهاجرت معکوس و نظریه جریان ضدشهرنشینی، یافته­ها نشان می­دهد در ویژگی­های جمعیتی-اقتصادی؛ ترکیب سنی-جنسی، وضع زناشوئی و سرپرستی خانوار، وضع تحصیلات و نوع شغل، تفاوت­های عمده­ای بین مهاجران معکوس و کلان شهری وجود دارد که موثرترین این تفاوت در شغل مهاجران است. برتری مهاجران ماهر در امر کشاورزی و کارگران ساده در مهاجرت­های معکوس و صاحبان سایر مشاغل در مهاجرت­های کلان شهری قابل مشهود است. تفاوت در ویژگی­های یاد شده به نفع کلان شهرها بوده و مهاجران وارد شده به کلان شهرها از ویژگی­های کیفی مناسب­تری نسبت به مهاجران مناطق روستایی برخوردارند. این امر در پیشبرد اهداف توسعه­ای در مناطق روستایی قابل توجه بوده و در برنامه­های توسعه­ای و جمعیتی برای کل کشور بایستی به این ویژگی­های متفاوت دو گروه از مهاجران توجه نمود.